زن و شوهر باید بدانند که زندگی مشترک تشکیل دادهاند و در نفع و ضرر یکدیگر شریکند. زن در روی کره زمین، نزدیکتر و محرمتر از شوهر کسی را ندارد و شوهر هم نزدیکتر و محرمتر از زن کسی را پیدا نمیکند، نه در میان فامیل و دوستانش و نه در میان بیگانگان؛ بنابراین زن و شوهر باید حافظ اسرار یکدیگر باشند و رازدار و عیبپوش یکدیگر.
خداوند متعال زن و شوهر را نسبت به یکدیگر تشبیه به لباس و جامه میکند یعنی چنانکه لباس، حافظ تن است و حجابی است روی عیبهای بدن، زن و شوهر هم نسبت به یکدیگر باید چنین باشند. اگر زن عیبی از شوهر خود ببیند و آن عیب را به دیگران حتی به پدر و مادرش بگوید اولاً شوهرش را رسوا کرده است و سپس خودش را که وصله تن آن شوهر است، همچنین مردی که عیبی از زنش ببیند و آن را به دیگران بازگو کند، آن عیب و رسوایی به خود او هم سرایت میکند.
روح سخن ما نسبت به زن و شوهر که همان روح دستور اسلام است، این است که دو همسر باید باور کنند که قبل از ازدواج دو روح و دو تن بودهاند و بعد از ازدواج یک روح در دو تن شدهاند. چون دو تن هستند سیری و گرسنگی یکی از آنها در دیگری تأثیر ندارد و چون یک روح میباشند در سود و زیان یکدیگر شریکند. لباس یکدیگرند. امانت نگهدار یکدیگرند. نزدیکترین خیرخواه و دلسوز یکدیگرند. اگر پزشک تنها هنگام ضرورت محرم است و باید رازنگهدار باشد، زن و شوهر در همهی احوال محرم یکدیگرند و باید رازنگهدار یکدیگر باشند.
زنان صالح در زمان غیبت شوهر حافظ و نگهدارنده (عفت خود و مال و آبروی شوهر میباشند).{سورهی نساء، آیهی 34.}
.زنان لباس شما هستند و شما لباس زنان هستید.{سوره بقره، آیهی 187.}
احادیث و روایاتی از پیغمبر اکرم(ص) و ائمه اطهار علیهم السلام رسیده است که زن خوب یا بهترین زن، زنی است که شؤون شوهرش را در وقتی که او نیست حفظ کند و یکی از شؤون شوهر، آبروی او است که مانند مال، بلکه مهمتر از مال است، پس زن آبروی او است که مانند مال، بلکه مهمتر از مال است، پس زن خوب کسی است که اگر شوهرش عیبی دارد، در غیبت او عیبش را به کسی نگوید و آبروی شوهرش را حفظ کند.{وسائل، ج 14، ص 15، حدیث 4.}
امام صادق(ع) به مردی که میخواست ازدواج کند، فرمود: بنگر که شخصیت خود را در چه موضعی مینهی و چه کسی را شریک اموالت میکنی و از دین خود و راز خود آگاهش میسازی (یعنی مواظب باش زنی انتخاب کنی که رازنگهدار و عیبپوش باشد).
{وسائل، ج 14، ص 14.}
گذشت و اغما
اگر از نویسنده بپرسید: از میان توصیههایی که اسلام به زن و شوهر نموده، کدامیک در درجهی اول قرار دارد و روی آن تأکید و سفارش شده است؟ عرض میکنم آن سفارش «گذشت و اغماض» است؛ گذشت و اغماض هر یک از زن و شوهر از لغزشها و کجخلقیهای دیگری و چشمپوشی و نادیده گرفتن اشتباهات و خطاهای او.
اگر بپرسید: تنها چیزی که اختلافات شش گانه زن و شوهر را که در درسهای آینده میگوییم حل میکند کدام است؟ عرض میکنم «گذشت و اغماض» است.
اگر بفرمایید: آن عاملی که موجب میشود، زن و شوهر، عمری با صفا و محبت زندگی کنند کدام است؟ عرض میکنم اولاً گذشت و اغماض و سپس مراعات دستورهای دیگر اسلام که از اول این کتاب تا اینجا شرح داده شد.
اگر بگویید: برای چیست که زن و شوهر، در ابتدای زندگی خود، همواره قهر و نزاع و کشمکش دارند و وقتی پیر و پخته شدند، با یکدیگر گرم و با صفا میشوند و بر گذشتهی عمر خود دریغ میخورند؟ عرض میکنم: برای این است که در ابتدای جوانی غرور و خودخواهی دارند و «گذشت و اغماض» را فراموش میکنند، ولی در زمان پیری و کهنسالی، دانا میشوند و میفهمند: محال است زن مانند شوهر فکر کند یا شوهر مانند زن. میفهمند که هر کسی طرز فکری دارد. هر کسی برای خود روش و برنامهای معین کرده است و شخصیتی برای او منعقد گشته است که عدول از آن بسیار مشکل است. یکی بلند سخن میگوید و دیگری آهسته، یکی با دست غذا میخورد و دیگری با قاشق، یکی بیشتر میخوابد و دیگری کمتر، یکی پرحرف است و دیگری کم حرف، یکی تمیز است و دیگری تمیزتر و هر یک از آنها صفات خود را در اثر وراثت یا تربیت یا تمرین به دست آورده و بر آن عادت کرده و خو گرفته است، پس شوهر نباید انتظار داشته باشد که همسرش را با اجبار و اکراه به ترک عادتش وادار کند. در این گونه موارد یا زن و شوهر باید از یکدیگر جدا شوند و یا «گذشت و اغماض» را پیشه کنند و سازش و مدارا را پیش گیرند. و اگر تصمیم به جدایی بگیرند، باید بدانند که هر کجا که روند آسمان همین رنگ است. آنها در روی زمین همسرانی با صد در صد اتحاد سلیقه پیدا نمیکنند و شاید خدا چنین دو نفری خلق نکرده باشد.
و قال(ص): ألا أدُلُّکم عَلی خَیر أخلاقِ الدُّنیا والآخرةِ: تعفوا عمن ظلمک و تصل من قطعک ...
پیغمبر(ص) فرمود: میخواهید شما را به بهترین اخلاق دنیا و آخرت راهنمایی کنم؟ آن اخلاق این است که: در گذری از کسی که به تو ستم کرده و پیوند کنی با خویشاوندی که از تو بریده و بردباری کنی با کسی که دربارهی تو نادانی کرده است.{اصول کافی مترجم، ج 3، ص 167.}
و قال رسولُ الله(ص): عَلَیْکُمْ بِالعَفْوِ لا یَزیدُ الْعَبدَ إلاّ عِزّاً فَتَعافَوا یُعِزُّکُمُ اللهُ.
رسول خدا(ص) فرمود: بر شما باد که عفو و گذشت داشته باشید، زیرا عفو، موجب عزت بنده است. از یکدیگر عفو کنید تا خدا شما را عزیز کند. {اصول کافی مترجم، ج 3، ص 168.}
و عن أبیجعفرٍ(ع) قال: النَّدامةُ عَلی العفوِ أفضَلُ وَ أیْسَرُ مِنِ النِّدامةِ عَلَی العُقوبَةِ.
امام باقر(ع) فرمود: پشیمان شدن بر گذشت بهتر است و (جبرانش) آسانتر است از پشیمان شدن بر عقوبت (که گاهی جبرانش ممکن نیست).{همان مأخذ.}
حَدَّثنی مَنْ سَمِعَ أباعبدالله(ع) یَقُولُ: مَنْ کَظَم غَیْظاً وَ لَو شاءَ أن یُمضِیَهُ أمضاهُ أملأ اللهُ قَلْبَهُ یَوْمَ القیامَةِ رِضاه.
امام صادق(ع) فرمود: کسی که خشمگین شود و با وجود اینکه میتواند خشم خود را اعمال کند، نکند و آن خشم را فرو خورد، خدا روز قیامت دل او را سرشار از رضایتش سازد.{همان مأخذ، ص 171.